Van natuurlijk spelen tot ontdekkingstocht door de natuur
Een heempark is een kleinschalig model van het vroegere agrarisch landschap. Zo ook het Heempark in Genk. Daar komen vele verschillende landschappen bij elkaar. Van gemengd loofbos en moerasbos totvenig of vochtig hooiland en vochtige ruigten. Daar tussendoor bevinden zich diverse beken en vennen. Deze afwisseling is van grote waarde voor het Milieu- en Natuurcentrum (MNC). Rondom het MNC bevinden zich juist verschillende cultuurlandschappen zoals een grote moestuin, bessengaard, fruitgaarde en verschillende dierenverblijven. Een oase voor natuur- en milieubeleving. Het Milieu- en Natuureducatiecentrum Heempark voorziet dan ook in milieu- en natuureducatie voorGenkse scholen en de Genkse bevolking.
Rustige en groene omgeving
Het Heempark is een plek waar men komt omdat het gewoon leuk is om er te vertoeven. Bezoekers komen voor een bezoek aan het park, aan de dieren of de cafetaria, maar zeker ook voor een bezoek aan de speeltuin. Vooral (groot)ouders en groepen met kinderen komen hier graag omdat de speeltuin in een rustige en groene omgeving ligt.In de speeltuin zelf zijn voorzieningenals banken en picknicktafels, maar de nabije cafetaria en andere polen in het Heempark versterken de aantrekkingskracht. Een bezoek aan het park kan een doel op zich zijn, maar ook een tussendoortjeop weg van en naar huis.Door de inrichting van het gebied met een speeltuin, dieren en banken is het Heempark een rustpunt voor een divers publiek (gezinnen, sporters, wandelaars).
Ontwerpaanbesteding
Om de speelvoorzieningen beter aan te laten sluiten bij het doel en uitstraling van het Heempark is eerder een ontwerpaanbesteding gehouden. Primair doel van de ontwerpaanbesteding was te komen tot een herinrichting van de speelruimte in het Heempark.
Voor de inschrijving zochtProludic de samenwerking met hetexterne ontwerpbureauvan Eelco Koppelaar, een zelfstandig (landschaps)ontwerpbureau met een specialisme in het ontwerpen van uitdagende speelruimte voor kinderen. Juist de combinatie van speelruimte en landschapsontwerp bood een meerwaarde op de kwaliteiten die Proludic heeft als leverancier van speelvoorzieningen. Gezamenlijkis een masterplan opgesteld als basis voor verdere verbetering van het Heempark.
Dit masterplan beoogt niet alleen de speelwaarde in het park te verhogen, maar brengt de landschappelijke, recreatieve en educatieve waarden samen, en laat deze elkaar versterken. Voor het park is een plan ontwikkeld waarin de speelwaarden in het park geleidelijk overlopen van formele speelplek (met natuurlijke uitstraling) naar informeel spelen in de natuurlijke omgeving van het gehele park. Daarnaast worden de landschappelijke, educatieve en recreatieve waarden van het Heempark door speelse elementen met elkaar verbonden, is er in het park volop uitdaging te vinden en kan iedereen op ontdekkingstocht gaan.
Formele speelplek
In het plan is er bewust voor gekozen de speeltuin in te richten als duidelijk herkenbare, gestructureerde en formele speelruimte. Dit is belangrijk voor de herkenbare en attractieve waarde waarvoor men naar het Heempark komt.
Door de natuurlijke uitstraling, extra speelheuvels en diverse speelaanleidingen sluit de formele speelplek beter aan bij de doelstelling van het MNC en het park. In het masterplan is ruimte voor een kleine speelweide (voor kinderen van 0 tot 6 jaar) bij ‘het kleine plein’. Verderop in het park, op de plek van de oude speeltuin, is een grote speelweide gekomen voor een oudere doelgroep. In deze tweede speelweide wordt onderscheid gemaakt in rustig (toestel gebonden) spel en actief spel. Van daaruit zijn er in de (directe) landschappelijke omgeving enkele losse speeltoestellen geplaatst om de kinderen vanaf de formele speelweiden spelenderwijs de natuur in te trekken.
Verbinding tussen Heempark en Molenvijverpark
In het ontwerp is een grote speel- en uitkijktoren opgenomen. Een echte eyecatcher die grote aantrekkingskracht heeft en onderdeel gaat vormen van de identiteit van het Heempark. De toren is net naast de grote speelweide geplaatst en is daardoor goed zichtbaar vanuit het aangrenzende Molenvijverpark. Het vormt een visuele verbinding tussen beide parken waardoor van veraf al duidelijk is waar de formele speelweide zich bevindt.
Voor nog meer attractieve- en uitdagende speelwaarde is gebruik gemaakt van het nabijgelegen dennenbos. Tussen de bomen is een klim- en klauterspel gemaakt als overgang van natuurlijk spelen naar spelen in de natuur. Tussen de bomen door zijn verschillende touwbruggen aangebracht die oplopen tot een valhoogte van bijna drie meter. De natuurlijke ondergrond heeft een dusdanige valdemping dat deze gemakkelijk voldeed aan de eisen voor valondergrond. Dit komt de uitdaging voor de kinderen en de natuurlijke beleving op deze plek ten goede.
Vlondereiland
Een ander nieuw element in het Heempark wordt later gerealiseerd. Nadat de bestaande vijver een grote onderhoudsbeurt heeft gekregen, komt er in de vijver een vlondereiland. Hiermee wordt de waterwereld extra beleefbaar. Tevens is dit een plek die gebruikt kan worden voor educatie over water en waterflora. Met een beweegbare watertakel kunnen monsters genomen worden voor opdrachten en proefjes vanuit het MNC. Aan één zijde wordt het eiland toegankelijk met een vlonderpad over het water, vanaf de andere via een balanceerroute die een speels element toevoegt en waar de kans op nat worden de waterbeleving vergroot. Niet alleen leuk voor kinderen, maar ook zeker voor de (groot)ouders.
Laarzenpad
Daarnaast heeft het Heempark een ‘Laarzenpad’ gekregen. Dit is een route dwars door de verschillende landschappen in het park. Geen ruim gebaande paden , maar struinpaden waarbij je de kans loopt op natte en vieze schoenen. Palen met laarzen vormen de oriëntatiepunten, voor de rest gaat men op ontdekkingstocht door het landschap, met her en der een stam om bijvoorbeeld de beek over te steken.
Spel en natuur vloeien in elkaar over
Het eindresultaat is geweldig. Kinderen vinden grote variatie aan spelmogelijkheden. Door het hele park is nu veel meer uitdaging, voor jong en oud. Spel en natuur vloeien in elkaar over zonder dat kinderen zich daar bewust van zijn. Voor hen is de ontdekkingstocht door het park ‘gewoon’ onderdeel van hun spel, van hun beleving. Ze komen er graag en komen ook graag terug. Hier zijn de kinderen nog lang niet uitgespeeld. En geregeld komt ook het kind in de volwassenen weer tot leven, want samen spelen is toch het mooiste wat er is. Het mooiste dat je je kind kunt geven.
Dit artikel komt uit BuitenSpelen 03/2018. Lees meer van BuitenSpelen in onze bibliotheek.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Welke gemeente is dit jaar de meest speelvriendelijke?
7 mrt 2023Nieuwe speeltoestellen in Steenwijkerland
21 feb 2023De gemeente Steenwijkerland gaat in 2023 flink investeren in speeltoestellen in de openbare ruimte. Op veel…
Intensieve samenwerking W&H Sports en Buitensportplan
17 feb 2023W&H Sports en Buitensportplan - een zusterbedrijf van Speelplan - slaan de handen ineen. Ze werken…
Nieuwe tool helpt bij meten impact sport- en beweegprojecten
15 feb 2023Sport- en beweegprojecten kunnen meerwaarde hebben voor de maatschappij. Maar wat draagt jouw project hier…
SamenSpeelNetwerk-bijeenkomst: recht op spelen voor alle kinderen!
10 feb 2023Is dit rechtvaardig?
1 feb 2023Buitenspelen is een vak apart
27 jan 2023Ambassadeursgemeenten speelse en natuurrijke schoolpleinen bekend
25 jan 2023Arnhem, Rotterdam, Roermond, Tilburg en Zaanstad zijn door Jantje Beton en IVN Natuureducatie geselecteerd als…
Reactie toevoegen