Speellandschap op voormalig mijnterrein

De spectaculaire schaal van deze plek – zowel de hoogte van de terril als het industriële erfgoed – is uniek in het verder relatief vlakke landschap van Limburgs-Vlaanderen. Het speellandschap is een landmark op de grote schaal, en verbindt vanwege zijn bespeelbare karakter dit ook met de schaal van het kind. Het historisch-cultureel erfgoed is een continue leidraad geweest in het ontwerp. Dit geeft de mijnterril een nieuwe betekenis, geënt op het verleden én de toekomst met als eindresultaat een uniek bespeelbaar landschap.

 

Het ontwerp bestaat uit drie onderdelen, die een eenheid vormen met de berg: een palenwoud als landmark, een avontuurlijk speelvlak op de flank van de berg en een kolenplein op de top van de berg. De ruggengraat van het geheel wordt gevormd door een kaarsrechte trap, die een directe toegang naar boven verschaft. Een lichtlijn langs de trap maakt 's-nachts het profiel van de berg zichtbaar. 

 

De topografie van het landschap heeft structuur gekregen en is zichtbaar gemaakt door een palenwoud: 1.600 houten palen zijn in de noordelijke flank van de berg verankerd. De rondhouten palen refereren naar het mijnverleden waar deze werden gebruikt voor het ondersteunen van de kilometers lange ondergrondse mijngangen. Het is een sterk ruimtelijk gebaar, een ingreep die zich verhoudt tot de maat van de heuvel en de industriële gebouwen op deze locatie.

 

Te midden van het palenwoud ligt een groot, prismatisch vormgegeven speellandschap. Dit is over de terril ‘gedrapeerd’, en volgt zo de hoogtelijnen – een gebaar, dat al van veraf zichtbaar is. Het vlak is een uitdagend object dat zich vernauwt naar de top en ‘verbrokkelt’ aan de voet. Dit tektonische landschap biedt ruimte aan een eindeloze variatie aan spelmogelijkheden en is voorzien van kruiptunnels, klimvlakken met klimgrepen tot reuzentrappen. Spectaculair is de ruim twintig meter lange glijbaan, die halverwege de terril op hoogte is aangelegd in het reliëf van het betonnen speelvlak. De verschillende prismatische vlakken nodigen kinderen uit tot klimmen, glijden, verstoppen en ontdekken. Het vlak kent schuine, horizontale en verticale doorsteken, geïnspireerd op ondergrondse mijnenstelsels.

 

Alle in het palenwoud en in het prismatisch speelvlak geïntegreerde speelelementen hebben één ding gemeen: ze dagen kinderen uit tot fysieke inspanning, tot samen spelen en het gebruiken van hun motorische vermogen. De sensatie van een steeds toenemende hoogte en de moeilijkheidsgraad van het ‘parcours’ – hoe hoger je komt, hoe moeilijker het wordt – nodigt uit tot samenwerken en aanmoedigen; totdat de top is bereikt. Samenwerken en elkaar stimuleren is zo onlosmakelijk verbonden met de speelervaring, als immateriële referentie naar het harde werk van de oude mijnwerkers, die als 'kompels' volledig op elkaar moesten vertrouwen.

Op de top van de terril, op zestig meter hoogte, is een plek gecreëerd die inspeelt op zowel het verleden als het huidige karakter van deze plek. Het Kolenplein is een verzonken plein dat letterlijk een inkijk geeft naar het verleden en het 'zwarte goud' opnieuw visueel aanwezig maakt. De verdiepte ligging van het plein biedt beschutting voor de sterke wind bovenop de heuvel. In het midden van het plein is geen horizon meer waarneembaar en gaat alle aandacht naar het wolkenspel. De schuine randen van het Kolenplein doen dienst als zitrand maar ook als toekomstige drager van historische informatie over de plek en de in de ruimere omgeving aanwezige mijnstelsels. De bezoekers kunnen tenslotte rondwandelen op het verhoogde talud en op deze manier genieten van een uniek panoramisch uitzicht over het Limburgse mijnlandschap.

 

Het palenwoud, het prismatische speelvlak en het Kolenplein vormen samen een unieke toevoeging aan het Masterplan Avonturenberg, opgesteld door Antea Group, en zijn een waardevolle bijdrage aan de gehele transitie van het grootste industriële erfgoed in Vlaanderen naar een toeristisch recreatief project. Op 9 september 2016 is de Avonturenberg feestelijk geopend.