Samen en inclusief spelen met ‘urbansportsdynamiek’

Tekst: Marian Schouten

“Een rolstoel is een geweldig apparaat waar je leuk mee kunt spelen.” Topskiër en sportdocent Floris Meijer belandde met een dwarslaesie in een rolstoel, maar zijn speelse geest liet hem direct de mogelijkheden zien. Ter illustratie draait hij een razendsnelle pirouette. “Wat ik vooral vervelend vond, was dat mensen opeens zo anders met me omgingen: ‘Zal ik je even helpen?’ In revalidatiecentrum De Hoogstraat zag ik kinderen in een rolstoel die niet speelden, maar wachtten. Iedereen schiet ze direct te hulp en door al die behulpzaamheid komen ze niet aan spelen toe. Zo staan deze kinderen meteen al met 2-0 achter. Want met spelen zoek je je grenzen op en daarmee kom je verder. Het is zo’n belangrijke manier om te ontdekken wie je bent en wat je kunt.”

Leren fietsen

Meijer: “De meeste ouders hebben zelf natuurlijk geen ervaring in een rolstoel. Ze weten niet hoe die werkt en wat je ermee kunt en zijn dus extra voorzichtig. Met fietsen gaat dat anders: bijna alle ouders hebben dat als kind zelf geleerd. Ze weten hoe ze dat hun kinderen kunnen leren en dat dat met vallen en opstaan gaat. Die ruimte willen we kinderen in een rolstoel ook geven.” Met het Wheelchair Skills Team geeft Floris Meijer daarom rolstoelvaardigheidstrainingen aan kinderen en volwassenen: een wheelie maken, stoepen, hellingen en trappen op en af. Vallen en weer overeind komen. Je grenzen verleggen.

Wielen uitproberen

Een skatebaan en pumptrack zijn daarvoor prima plekken. Meijer: “Die zijn heel uitnodigend om dingen uit te proberen en te experimenteren op je eigen niveau. Geschikt voor elke leeftijd en voor alle soorten wielen. De interactie tussen kinderen ontstaat vaak vanzelf. Het gaat er niet om wat je kunt, maar dat je je skills wilt verbeteren, of je nu beginner bent of al jaren op de skatebaan komt. Je ziet dat kinderen elkaar trucjes leren en elkaars wielen willen uitproberen. Een beetje behendige rolstoeler kan zó meedoen. Om een skatebaan ook voor beginnende rolstoelgebruikers aantrekkelijk te maken kunnen wat aanpassingen nodig zijn.”

Pop-upskatebaan

Ervaring daarmee wordt opgedaan met On Wheels, de pop-upskatebaan voor alle kinderen met wielen van Empowerment by Playing en het Wheelchair Skills Team: “Kinderen met skates, een skateboard, step of in een rolstoel, iedereen kan meedoen’, vertelt initiatiefnemer Ilse van der Put. Afgelopen zomer hebben we op een plein in Wageningen voor het tweede jaar op rij een parcours

uitgezet. We werkten samen met dansschool Branz. Een lokale partner met contacten met lokale urban sporters is voor zo’n initiatief cruciaal. We hebben skaters, de kinderburgemeester en kinderen uit de buurt met en zonder handicap uitgenodigd. De dansschool nam skates, steps en helmen mee en voor de niet-rolstoelers waren er rolstoelen. Zo kon echt iedereen meedoen en ook ervaren hoe leuk je met een rolstoel kunt spelen en welke trucjes je ermee kunt uithalen.”

Elkaar uitdagen

Floris Meijer: “Belangrijk is dat je tijdens zo’n middag zorgt voor verschillende sporten die vrij invulbaar zijn. De skaters konden de obstakels van onze pop-upbaan gebruiken en andersom konden wij met de rolstoelen ook gebruikmaken van hun skate-onderdelen. Al gauw waren de kinderen kris kras door elkaar heen bezig en wisten veel kinderen uiteindelijk niet meer wie er een handicap had en wie er voor de lol in een rolstoel zat om dat eens te proberen. Vervolgens begint het samen spelen, elkaar uitdagen, wie kan er wat? Kan jij dezelfde route rollen als ik? De interactie komt op gang omdat iedereen wel iets heeft wat die wil proberen of waar die goed in is. Niemand staat op zo’n moment aan de kant.”

Zo ontmoette de Wageningse Kinderburgemeester Kathy Timo in zijn rolstoel. “Kathy ontdekte dat er zoiets bestaat als een logeerhuis én dat Timo dan wel niet kan praten maar wel van lekker hard rijden houdt”, aldus Ilse van der Put.

Sjeeshelling

Hoe kun je deze ‘urbansportsdynamiek’ stimuleren op andere speelplekken? “Door het doel niet in te vullen en plekken te bieden waar je als kind je eigen ding kunt doen, je eigen skills kunt ontwikkelen en waar je creatief kunt zijn naar je eigen vermogen”, stelt Floris Meijer. En Ilse van der Put vult aan: “Ook speelelementen als water, zand en loose parts hebben geen vaste spelregels, elk kind kan er op z’n eigen manier mee spelen. En als je rollend speelgoed hebt, zoals steppen en fietsen, bied dan ook een speelrolstoel aan. In de speeltuin van het Utrechtse Griftpark hebben ze zo’n speelrolstoel, een wheelyrider. Die is zó populair dat kinderen vragen om zo’n rolstoel voor hun verjaardag. Helemaal mooi is het als je elementen van skatebaan en pumptrack kunt opnemen in de speeltuin. Een sjeeshelling, een stukje pad pumptrackachtig inrichten of een hoekje met free run obstakels. Zo breng je de urbansportscultuur naar de speelplek.”

Dit artikel is verschenen in BuitenSpelen 1/2023, thema Ruimte voor spelen. Lees dit magazine gratis in onze digitale bibliotheek.