'Je doet het niet voor het plaatje'

woensdag 13 april 2022
“Wij vinden het belangrijk dat kinderen buiten, op natuurrijke, avontuurlijke en speelse plekken kunnen spelen en zo rijke ervaringen op doen en zich verbinden met de natuur om zich heen.” Dat zegt Sigrun Lobst, Aardrijk, en secretariaat en partner van de Stichting Springzaad.

Springzaad streeft naar natuurrijke, ruimtelijke speellandschappen, in plaats van naar enkel natuurlijk ogende speeltoestellen. Groen is er geen decor, maar bespeelbaar, en is zoveel mogelijk inheems en divers, met meerwaarde voor vogels, vlinders enzovoorts. Bij het ontwerp wordt zoveel mogelijk uitgegaan van de mogelijkheden die de plek van nature al biedt (potenties van de plek benutten) door gebruik te maken van wat aanwezig is. Het gaat dan om natuurlijke materialen, beplanting en het landschappelijk reliëf. De aanpak is circulair, Springzaad kiest bij voorkeur voor een gesloten grondbalans, gebruik van Europees hout en heeft een hang naar hergebruik van reeds aanwezige. Ook probeert Springzaad zoveel mogelijk belanghebbende partijen in alle fasen van het project te betrekken, middels een integrale aanpak, waarbij behoeften en wensen van de kinderen centraal staan. 

Groene schoolpleinen  
Een van de aandachtsgebieden van Stichting Springzaad zijn groene schoolpleinen. Waarom zou je schoolpleinen vergroenen? Lobst noemt enkele argumenten: “Als kinderen niet naar de natuur kunnen, breng dan de natuur naar de kinderen. Kinderen zitten bijna iedere dag op school en per dag steeds langer. Waarom zou je ze dan niet een gezonde, uitdagende, levendige en meegroeiende speel- en leeromgeving aanbieden. Zo’n omgeving is ook super geschikt voor buiteneducatie en stimuleert het spelen en bewegen: kinderen bewegen meer en gevarieerder en spelen beter samen in een groene omgeving. Ook is sprake van een sociale meerwaarde, want niet alleen kinderen maar ook ouders en de buurt doen mee. Een écht groen schoolplein levert bovendien een bijdrage aan biodiversiteit, aan duurzaamheid en klimaatadaptie.” 

sigrun 700

Geen cosmetische ingreep 
Groene schoolpleinen zijn populair. Maar er gaat nogal eens wat mis – soms bouwen scholen het groene areaal al snel na oplevering weer af. Lobst ziet dat ook gebeuren, en waarschuwt: “Weet waar je aan begint! Een werkelijk levendig groen schoolplein is geen cosmetische ingreep, maar vraagt een diepgaande verandering in beleid en cultuur van de hele school. Je doet het niet voor het plaatje, maar voor de gedeelde ervaring en de kansen, inclusief de kans op mislukking. Maar ook de kans om dat wat mis is gegaan te verbeteren!” Een deel van de teleurstellingen hangt samen met het feit dat een groen schoolplein geen vastomlijnd eindbeeld heeft, een beeld dat bereikt is met de opening en daarna ‘vastomlijnd’ in stand gehouden kan worden. “Een groen schoolplein is een levend organisme waarvan groei en verandering de onontkoombare kenmerken en kansen tegelijk zijn. Onderhoud van zo’n plein betekent: meebewegen met de omstandigheden in een voortdurende, nooit eindigende natuurlijke cyclus. Houding en inzet van de school en de vaardigheden van goed luisterende ervaren, integraal (samen)werkende ontwerpers en uitvoerders zijn bepalend voor het succes.” 

Proces  
Om vergroening succesvol te laten verlopen is het van belang om het proces goed te organiseren. Stichting Springzaad heeft daarvoor een methode in gebruik, ontwikkeld door Fonds 1818 in het kader van hun programma Groene Schoolpleinen. Springzaad en het Oasenetwerk waren nauw betrokken bij dit project in Zuid Holland (1). Lobst over het stappenplan: “Ontwikkeling, ontwerp en onderhoud van speel- en leerlandschappen zijn maatwerk. Je kunt een aantal stappen doorlopen om veilig te stellen dat je niets vergeet en alle betrokkenen een stem geeft, en ervoor zorgt dat je alle randvoorwaarden meeneemt. Maar vergeet niet dat ieder project anders is. Dat betekent dat het proces een zekere mate van flexibiliteit in zich heeft.” De methode bestaat uit een stappenplan en is gebaseerd op jarenlange ervaring van scholen en betrokken organisaties. Bij elke stap zijn acties, ideeën en ervaringen vermeld. Dit is onderbouwd met vakliteratuur en instructieve filmpjes, waarin docenten, ouders en scholen hun ervaringen delen.” 

rere

'Keurmerken' voor groene schoolpleinen  
Een school met een écht groen schoolplein is trots op dit speelse leerlandschap en wil dit laten zien. Daarom heeft Springzaad het vignet ‘Groen Schoolplein’, ontwikkeld door Fonds 1818 in het kader van het programma ‘Groene Schoolpleinen’, nieuw leven ingeblazen (zie bijstand vignet – red.). Het is niet eenduidig te benoemen wat een kwalitatief goed groen schoolplein is. Elk groen plein heeft andere kansen, kenmerken en onderdelen. Springzaad heeft een checklist opgesteld met de belangrijkste criteria die er écht toe doen als je een duurzaam en levendig speels leerlandschap als buitenlokaal aan je school wilt toevoegen. Deze criteria zijn onder te verdelen in drie categorieën: inrichting, spelen en lesgeven. Een school die grotendeels aan deze criteria voldoet krijgt het vignet. Als de school de lijst doorloopt en afvinkt, wordt duidelijk wat reeds gerealiseerd is en waar nog kansen liggen. Het vignet is in die zin naast een onderscheiding ook een intentieverklaring, waarmee de school laat zien, dat zij bewust werkt aan de verdere ontwikkeling van haar groene plein (2).” 

Dit artikel is verschenen in BuitenSpelen 01/2022. Lees het volledige nummer gratis in onze digitale bibliotheek

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

kind beeldscherm
descriptionArtikel

Officiële richtlijnen mediagebruik kleine kinderen steeds vaker overschreden

27 mrt 2023

Een op de vier ouders van 0- en 1-jarigen geeft aan dat hun kind minstens 2 uur per dag aan beeldschermen…

Lees verder »
op de schop enschede
descriptionArtikel

Smiley-terrein Enschede gaat op de schop

20 mrt 2023

Smiley Stroinkslanden, Stichting Enschedese Speeltuinen en gemeente Enschede slaan de handen ineen! Samen…

Lees verder »
kind dat gamed
descriptionArtikel

1 op de 5 kinderen heeft te weinig tijd voor buitenspelen

8 mrt 2023

Maar liefst 21 procent van de Nederlandse kinderen geeft aan te weinig tijd te hebben om buiten te spelen. Dat…

Lees verder »
4545
descriptionArtikel

Welke gemeente is dit jaar de meest speelvriendelijke?

7 mrt 2023
Gebiedsontwikkelaar AM en Jantje Beton slaan de handen ineen voor de Jantje Beton Prijs, de prijs voor de meest…
Lees verder »
algemene foto artikel speeltoestellen Steenwijkerland
descriptionArtikel

Nieuwe speeltoestellen in Steenwijkerland

21 feb 2023

De gemeente Steenwijkerland gaat in 2023 flink investeren in speeltoestellen in de openbare ruimte. Op veel…

Lees verder »
rerer
descriptionArtikel

Intensieve samenwerking W&H Sports en Buitensportplan

17 feb 2023

W&H Sports en Buitensportplan - een zusterbedrijf van Speelplan - slaan de handen ineen. Ze werken…

Lees verder »
rererer
descriptionArtikel

Nieuwe tool helpt bij meten impact sport- en beweegprojecten

15 feb 2023

Sport- en beweegprojecten kunnen meerwaarde hebben voor de maatschappij. Maar wat draagt jouw project hier…

Lees verder »
rerer
descriptionArtikel

SamenSpeelNetwerk-bijeenkomst: recht op spelen voor alle kinderen!

10 feb 2023
"Hoe gaan jullie zorgen dat iedereen kan meespelen?", vroeg kinderambassadeur Pauline de deelnemers tijdens de…
Lees verder »