Kindvriendelijke buurten en het belang van kinderwerkers

Tekst: Froukje Hajer en Irma Bolhuis

In Den Haag werkt de gemeente samen met het basisonderwijs, de politie en vele welzijnsorganisaties. Wijkz, Welzijn Scheveningen, WeZijn Transvaal, Stichting Jeugdwerk, Kommunika en buurtcentrum de Mussen organiseerden een werkconferentie om te kijken hoe zij samen met partners in de wijk nog beter kunnen zorgen dat kinderen die extra aandacht nodig hebben, deze ook tijdig krijgen. En opdat duurdere jeugdzorg voorkomen wordt. Dat begint met contacten, in de buurt, op straat, bij activiteiten en projecten.

Irma Bolhuis van WijkZ vertelt: “Ik ben blij met de toenemende aandacht en erkenning voor het belang en de waarde van kinderwerk. Kinderwerk waar soms een wat neerbuigend beeld van de knutselclub van bestaat. En hoewel de waarde van knutselen niet moet worden onderschat, doet dat beeld geen recht aan de veelzijdigheid en kracht van deze vorm van sociaal werk, die vaak verward wordt met de buitenschoolse opvang.” 

Tijdens de werkconferentie voor kinderwerkers en hun partners in Den Haag lichtte Bolhuis de dagelijkse praktijk van kinderwerk toe aan de hand van voorbeelden, gerangschikt op belangrijke thema's. Ze zet ze nog een keer op een rij:

Kinderwerk zorgt voor een doorgaande lijn van Peuterspeelzaal tot jongerenwerk 
“In Laak werkt kinderwerker Dennis met een groep kinderen van Oost-Europese arbeidsmigranten, waar hij signaleert, met ouders spreekt, luistert en indien nodig doorverwijst. Kinderwerk fungeert hier als een veilige haven, vooral voor kinderen in lastige situaties. Ook Wijkcentrum Bouwlust is een tweede thuis voor kinderen. Sommigen komen direct van school, anderen hebben thuis niemand om naartoe te gaan. Er is vaak nauwelijks of geen eten thuis. Of ze zijn alleen op straat. Hier biedt het kinderwerk een plek waar kinderen hun verhalen kunnen delen en steun en veiligheid vinden. Het programma bouwen we op basis van die verhalen.”

Kinderparticipatie

“Kinderen worden door kinderwerkers betrokken bij wijkvraagstukken, zoals met de Kinderraad. In Leidschenveen/Ypenburg worden via 'De OnderzoeksBengels' kinderen bij ontwikkelingen in hun buurt betrokken. Kinderen gaan in hun eigen wijk op onderzoek uit. Zo hebben zij in het voorjaar een vlog gemaakt over hun ervaring en met hun mening over een speeltuin die later dit jaar vervangen gaat worden. Daarbij hebben ze ook de mening gevraagd van de kinderen in de buurt en de omwonenden van de speeltuin en zijn zij nauw betrokken bij het kiezen van een ontwerp. Voor een andere speelplek in de buurt maakten zij, samen met een echte ontwerper, een mooi logo en organiseerden een knallend openingsfeest. Bij deze projecten wordt nauw samengewerkt met de spelbeheerder van de gemeente, basisonderwijs en kinderopvang.”

“De ‘Wijktijgers’ in Transvaal onderzoeken samen het nieuws dat kinderen bezig houdt. Dit doen ze door onderzoekjes in de wijk, interviews, online- research en het maken van beeldmateriaal. Kinderen mogen ‘wensen’ uitspreken waar zij zich graag in zouden willen verdiepen. Door de wijktijgers laten we kinderen meedenken en beslissen over thema’s die voor hen belangrijk zijn.” 
“In de wijk Laak pitchen kinderen hun ideeën bij ‘De Sharktank’. Ze beoordelen die vervolgens samen op inhoud, haalbaarheid en presentatie. En er is voor een aantal ideeën een beloning in geld om hun plan uit te voeren. Tijdens de Sharktank werden in totaal veertien ideeën gepresenteerd. De voorgestelde activiteiten varieerden sterk, van het organiseren van een filmavond voor de buurt, het opzetten van een voedselbank tot koken voor bejaarden in een verzorgingshuis. In samenwerking met de gemeente kregen zes van de gepitchte ideeën groen licht voor uitvoering. Het kinderwerk bood ondersteuning bij de uitvoering. Sommige ideeën staan op de planning voor 2024, omdat er aanzienlijke inspanningen worden geleverd om de bedachte concepten naar de wensen van de kinderen te realiseren.

Bredere Horizon 

“Vakantieactiviteiten en -kampen brengen kinderen buiten hun vertrouwde omgeving en stellen hen in staat om hun talenten te ontdekken. Soms ook even de buurt uit, de wereld is groter dan de buurt en de virtuele wereld.”

Samenwerking met scholen 

“Met scholen wordt overal samengewerkt. Zoals bij het project 'Spelen met Taal' in Moerwijk. Dat helpt bij de taalontwikkeling bij jonge kinderen (t/m 7 jaar). Het zorgt voor extra aandacht voor taalontwikkeling in aparte groepen en draagt bij aan het vergroten van de woordenschat. Spelen met Taal zet in op de brede vorming van het kind: creativiteit, sociale en lichamelijke vorming door verschillende activiteiten gekoppeld aan de actuele thema’s van school zoals lente, verkeer of dieren.“

Gelukslessen en ondersteuning voor ouders

“Gelukslessen, zoals die van De Mussen in de Schilderswijk, helpen kinderen hun persoonlijke ontwikkeling te ontdekken. Kinderen werken onder begeleiding van de Gelukskoffer aan thema's als geluk, positief denken, dankbaarheid, talenten, zelfvertrouwen, toekomstdromen en geluk doorgeven. Een leerling zei eens: Juf, ik heb veel meer geluk, dat past helemaal niet in deze kleine koffer.”

Veiligheid 

“BASTA!, Training, Straat Ontmoet School en de 12-of meer aanpak laten zien hoe kinderwerkers inzetten op veiligheid en kinderen betrekken bij oplossingen.”

Vreedzame Wijk-initiatieven 

“De Vreedzame Wijk-initiatieven krijgen een boost in Escamp, in het Oude Centrum, Kortenbos en vele andere wijken. Kinderwerkers begeleiden daar de Vreedzame kinderraad. De samenwerking van Welzijn met PolitieKids toont aan dat we ook op het gebied van veiligheid serieus genomen worden.

“In Bouwlust laten kinderwerkers Sahila en Melissa zien hoe naschoolse activiteiten een sleutelrol spelen in onze wijk preventieaanpak. Hun project in samenwerking met het Smoogly Team is een taal- en beweegproject voor 4 tot 8-jarigen die tweetalig worden opgevoed. Deze kinderen, die Nederlands op school leren en hun moedertaal thuis spreken, krijgen op een speelse en actieve manier les in het gebruik van de juiste woorden met betrekking tot een gezonde voeding en levensstijl. Contacten met ouders zijn laagdrempelig, omdat kinderwerkers op vele plekken in de buurt werkzaam zijn, en laagdrempelig contact hebben. Vaak ook via ontmoetings- en speelplekken, waar zij samen met buurtbewoners voor een goed speelklimaat zorgen, op straat en in de speeltuin.

Kinderwerk als bouwsteen

Deze voorbeelden illustreren hoe kinderwerk niet alleen gericht is op het directe welzijn van kinderen, maar ook als een bouwsteen fungeert in een breder wijkpreventiebeleid in de hele buurt, zegt Bolhuis. Ze pleit dan ook voor meer aandacht voor dit werk. “In Den Haag is er ongeveer 1 jeugdwerker op 15 gezinscoaches. Van de jeugdwerkers is slechts ongeveer een derde kinderwerker. Om werkelijk laagdrempelig, vroeg, preventief aan de slag te kunnen voor kinderen en ouders in kwetsbare omstandigheden, is een kanteling van die verhouding nodig.”

“Graag willen we in Den Haag nog meer kinderwerkers en aandacht voor kinderwerk als partnerorganisatie in de buurten in de verschillende beleidssectoren waar we voor kunnen werken. Openbare ruimte, jeugdbeleid, natuur- en milieu, onderwijs: kinderwerkers zijn van vele markten thuis en van betekenis voor kinderen in de buurt, vooral voor hen die extra aandacht nodig hebben! We hebben hierbij onze netwerkpartners nodig, vooral de scholen en jeugdgezondheidszorg zijn belangrijk voor een goede doorverwijzing, preventieve inzet en vroegtijdig kunnen inzetten bij signalen/problemen wanneer ze nog klein zijn.  Zo voorkomen kinderwerkers, samen met collega jongerenwerkers duurdere zorg.”

Dit artikel is verschenen in BuitenSpelen 04/23. Lees meer van BuitenSpelen in onze digitale bibliotheek.